Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση

Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση

Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) Technology of Information and Communication στην Εκπαίδευση είναι η διαδικασία χρησιμοποίησης τεχνολογικών µμέσων για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ειδικότερα η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην εκπαίδευση για την υποστήριξη της διδασκαλίας όλων των γνωστικών αντικειμένων.

Εκπαιδευτικό λογισμικό

1. Ορισμός

Ως εκπαιδευτικό λογισμικό ορίζεται το προϊόν της τεχνολογίας µε το οποίο προσπαθούμε να διδάξουμε ένα γνωστικό αντικείμενο υλοποιώντας συγκεκριμένη παιδαγωγική φιλοσοφία και συγκεκριμένη εκπαιδευτική στρατηγική.
2. Είδη εκπαιδευτικού λογισμικού
2.α. Κατηγοριοποίηση λογισμικών ως προς τη χρήση του υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία

• Λογισμικό εξάσκησης (Drill & Practice).
• Λογισμικό Παρουσίασης (Tutorial).
• Εκπαιδευτικό Παιχνίδι (Educational game).
• Προσομοίωση (Simulation).
• Επίλυση προβλήματος (Problem solving).
• Περιβάλλοντα Εικονικής Πραγματικότητας (Virtual Reality)

2.β. Κατηγοριοποίηση λογισμικών ως προς τα τεχνολογικά μέσα κατασκευής τους
Πολυμέσα

2.γ. Κατηγοριοποίηση λογισμικών ως προς το βαθιό επιτρεπόμενης αλληλεπίδρασης
ανοικτά περιβάλλοντα
κλειστά περιβάλλοντα.

2.δ. Κατηγοριοποίηση λογισμικών ως προς την υιοθετουμένη παιδαγωγική προσέγγιση
διερευνητικό εκπαιδευτικό λογισμικό
Επίσης λογισμικά γενικής χρήσης όπως το Word, το Excel το PowerPoint και οι λεγόμενοι περιηγητές του διαδικτύου (browsers-Internet Explorer-Netscape-Mozzilla Firefox κλπ) θεωρούνται από πολλούς εκπαιδευτικά εργαλεία επειδή µε αυτά μπορούν να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν εκπαιδευτικές δραστηριότητες για διάφορα γνωστικά αντικείμενα.

Το λογισμικό του φιλολόγου που παρήχθη με φορέα υλοποίησης το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και την εποπτεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου:

1. Γλώσσα η Ελληνική Οι περιπέτειες των λέξεων
2. Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Αρχαία Ελλάδα
3. Ιστορία Α΄Γυμνασίου
4. Βυζαντινή Ιστορία Από το παρόν στο παρελθόν
5. Ιστορία Γ΄Γυμνασίου
6. Κασταλία Ιστορία Τέχνη Λύκειο
7. Συμμαχία Κοινωνική και Πολιτική Οργάνωση Λύκειο
8. Διάλογος Φιλοσοφία Λύκειο
9. Ηρόδοτος : λογισμικό για την εποχή του Ηροδότου, το έργο του και τον κόσμο του. Αξιόλογη είναι η εικονική περιήγηση στο Μουσείο των Δελφών.
10. 21 EN ΠΛΩ : (Ο ναυτικός αγώνας στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας): αναφέρεται στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία, στα γεγονότα και τη διπλωματία, επικεντρωμένο στη ναυτική παράδοση και τη σχετικά άγνωστη πτυχή της Επανάστασης στη θάλασσα.
11. Μυκήνες για την πραγματοποίηση εικονικών ανασκαφών στις μυκηναϊκές τοποθεσίες του ευρύτερου χώρου της ανατολικής Μεσογείου. Προσφέρει ιδιαίτερες δυνατότητες επεξεργασίας αρχαιολογικών ευρημάτων και σύνδεσή τους με ενότητες της Αρχαίας Ιστορίας, αλλά και των Ομηρικών Επών.
12. Διάνοια : λογισμικό για την Προϊστορική Ελλάδα, την Αρχαία Ιστορία, τη Γεωγραφία του ελληνικού χώρου, τον Πολιτισμό.
13. Κόσμος : αναφέρεται στον πολιτισμό μέσα από τη μελέτη της ανθρώπινης δραστηριότητας στο Χρόνο και στο Χώρο.
14. Εικών : μια παραγωγή για το μάθημα της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο που θα μπορούσε κάλλιστα να αξιοποιηθεί από το φιλόλογο με τη δυνατότητα περιήγησης στο εικονικό περιβάλλον των Προϊστορικών ή Αρχαίων Χρόνων.
15. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ : εκπαιδευτικό παιχνίδι περιπέτειας στην εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετατρέπει μια παιγνιώδη περιπλάνηση στο χώρο σε μαθησιακό ταξίδι στην ιστορική γνώση.
16. Ασχολείο : λογισμικό για τη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία, τις Ανακαλύψεις, τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό.







Σύνδεσμοι πληροφόρησης στο διαδίκτυο
Προτεινόμενοι σύνδεσμοι στο διαδίκτυο για περισσότερη πληροφόρηση και ενημέρωση σε θέματα εκπαιδευτικού λογισμικού
ΕΛΛΑΔΑ
Δικτυακοί τόποι φορέων και ιδρυμάτων
http://www.hellenichistory.gr
http://odysseia.cti.gr/
http://www.pi-schools.gr
http://www.snhell.gr
http://www.kee.gr/
http://www.komvos.edu.gr/ Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
http://www.philology.gr/software/
http://niobe.hms.gr/gr/eme/
http://elearn.csd.auth.gr/e42/
http://www.netschoolbook.gr/
http://e-yliko.sch.gr/
http://www.culture.gr Υπουργείο Πολιτισμού
http://www.ime.gr Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
http://www.snhell.gr Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
http://www.in.gr/tech/arxaia.asp Πεφρυγμένα Γεώμηλα και άλλα τινά
Εκπαιδευτικές πύλες
http://www.sch.gr/
http://www.pe.sch.gr/pe/index.htm
http://www.stratari.gr/daskalos/s/logismiko/
http://www.teleteaching.gr
http://www.teach.gr/
http://www.edra.gr/
http://www.spin.gr
http://www.pedia.gr/
http://www.alfavita.gr/
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ( στα Αγγλικά )
http://www.teem.org.uk/
http://www.tlg.uci.edu/ Thesaurus Linguae Graecae
http://www.netc.org/software/
http://www.education-world.com
http://www.superkids.com
http://www.childrenssoftware.com
http://www.edu-soft.org/index.shtml
http://ra.terc.edu
http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/resolveform Το λεξικό Liddell-Scott-Jones σε ηλεκτρονική μορφή.
http://www.perseus.tufts.edu Πρόγραμμα Περσέας
http://www.stoa.org/metis/


Έννοιες σχετιζόμενες με ΤΠΕ
Ένα μικρό γλωσσάρι…
Αλληλεπιδραστικότητα: τρόπους πρόσβασης σε πολλαπλές αναπαραστάσεις, ο χρήστης μετασχηματίζει και δρα στις διαθέσιμες πληροφορίες.

Ανακαλυπτική μάθηση: εκπαιδευτική στρατηγική κατά την οποία στόχος του μαθητή είναι να ανακαλύψει το αντικείμενο μάθησης. Απορρέει από πειραματισμό και πρακτική.

Διεπιφάνεια: το μέρος του συστήματος με το οποίο ο χρήστης έρχεται σε επαφή φυσικά, αντιληπτικά και γνωστικά. Αποτελείται από γλώσσα εισόδου, εξόδου και πρωτόκολλο αλληλεπίδρασης.

Διαθεματική προσέγγιση: μελέτη μιας έννοιας υπό το πρίσμα διαφορετικών γνωστικών αντικείμενων / επιστημών, συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση της έννοιας, ενισχύει την ανάπτυξη κριτικής, αναλυτικής και συνθετικής σκέψης.

Διερευνητική μάθηση: εκπαιδευτική στρατηγική κατά την οποία ο στόχος του μαθητή είναι να ανακαλύψει σχέσεις ανάμεσα σε έννοιες και γεγονότα. Αφορούν την επίλυση του προβλήματος και τη λήψη αποφάσεων.

Μοντέλα: συμβολικά κατασκευάσματα που μιμούνται την πραγματικότητα.

Πολυμέσα: η συγκέντρωση σε ένα μέσο πολλών μορφών πληροφορίας,
κάθε λογισμικό που συμπεριλαμβάνει ήχο, γραφικά, εικόνες, βίντεο, κείμενο – υπερκείμενο.

Προσομοίωση: τεχνική μίμηση συμπεριφοράς ενός συστήματος από άλλο σύστημα. Στην εκπαίδευση ένα μοντέλο φαινομένου ή μιας δραστηριότητας με το οποίο οι χρήστες μαθαίνουν μέσω αλληλεπίδρασης.

Συνεργατική μάθηση: διδακτική στρατηγική κατά την οποία μαθητές εργαζόμενοι σε μικρές ομάδες επιτυγχάνουν ένα κοινό μαθησιακό στόχο.

Υπερκείμενο: αρχείο κειμένου οργανωμένου με μη γραμμική μορφή ή διαφορετικά, εδάφια κειμένου που ενώνονται με συνδέσμους οι οποίοι προσφέρουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα διαφορετικών διαδρομών ανάγνωσης.

Υπερμέσα: πληροφοριακό σύστημα με μη γραμμική, υπερκειμενική οργάνωση, που απαρτίζεται από πολυμεσικές μονάδες (εικόνες, ήχο, βίντεο) και ελέγχεται διαδραστικά από τον χρήστη.


Παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ, ρόλοι και στάσεις των εκπαιδευτικών

Το εκπαιδευτικό λογισμικό μπορεί να υποστηρίξει πολλούς διαφορετικούς ρόλους για τον εκπαιδευτικό. Μερικά λογισμικά θέτουν τον εκπαιδευτικό στο ρόλο του «διευκολυντή» ενώ κάποια άλλα είναι σχεδιασμένα να υποστηρίξουν το παραδοσιακό ρόλο του δάσκαλου. Όπως περιγράφει το CDGV (The Cognition and Technology Group at Vanderbilt University) µε το εκπαιδευτικό λογισμικό παρατηρείται μια στροφή στο ρόλο του εκπαιδευτικού από την «αυθεντία - τροφοδότη της γνώσης» στην «πηγή που άλλοτε συμβουλεύει τους μαθητές και άλλοτε τους διευκολύνει».
Ο εκπαιδευτικός μπορεί επίσης να βοηθηθεί στο νέο του ρόλο από έναν εξαιρετικά υπομονετικό και σχετικά ευφυή συνεργάτη, τον υπολογιστή, στο να παρακολουθεί την πορεία του μαθητή του, να ανιχνεύει τις ιδιαιτερότητες του, να προσαρμόζει τη διδασκαλία στο επίπεδό του και στο να τον συνδράμει στις δυσκολίες του.
Οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις νέες τεχνολογίες ως ένα βαθμό επηρεάζονται και από την ανεπαρκή ενημέρωση / επιμόρφωσή τους σχετικά µε τις δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ στη διδασκαλία. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η ποιότητα του διαθέσιμου εκπαιδευτικού λογισμικού. Επηρεάζονται όμως, όπως είναι φυσικό, και από ευρύτερους παράγοντες, που διαμορφώνονται στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο και έχουν σχέση µε τη συνολική νοοτροπία μιας κοινωνίας, τις αντιλήψεις της, τις πεποιθήσεις της και τα στερεότυπα που γίνονται αποδεκτά σε τοπική ή ευρύτερη κλίμακα. Συνοπτικά οι παράγοντες που καθορίζουν τη στάση των εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία περιγράφονται ως εξής:
 Ο βαθμός εξοικείωσης των εκπαιδευτικών µε τις ΤΠΕ
 Ο βαθμός αποδοχής από τους εκπαιδευτικούς των ΤΠΕ ως εργαλεία υποστήριξης της εκπαιδευτικής και μαθησιακής διαδικασίας
 Η ετοιμότητα συμμετοχής των εκπαιδευτικών σε διαδικασίες εφαρμογής και ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική (Τζιμογιάννης, 2002)
Δεν είναι όμως µόνο η άγνοια που ενδεχομένως οδηγεί σε ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Σε ένα παιδαγωγικό πλαίσιο όπου κυριαρχεί η «μετωπική» δασκαλοκεντρική διδασκαλία, οι εκπαιδευτικοί συνήθως νιώθουν ασφαλείς όταν ο κυρίαρχος ρόλος τους στην τάξη δεν «απειλείται». Στον τομέα των νέων τεχνολογιών ενδέχεται ορισμένοι μαθητές να γνωρίζουν περισσότερα σχετικά µε τη χρήση τους από τους διδάσκοντες. Η ίδια η χρήση τους στη διδασκαλία, εξάλλου, συχνά φέρνει στην επιφάνεια πληροφορίες που εκείνοι δεν γνωρίζουν. Είναι φυσικό, λοιπόν, να ανησυχούν, καθώς διαπιστώνουν ότι «αλλάζουν οι όροι του διδακτικού συμβολαίου» (Μεϊμάρης 1992).