ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΙΣΤΟΛΟΓΙΩΝ

Αντί του επαίνου ποινική δίωξη

Βασίλης Τσάφος
Λέκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών

Δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί στις μέρες μας που προσπαθούν παρά τις αντίξοες από πολλές απόψεις συνθήκες να λειτουργήσουν παιδευτικά. Δάσκαλοι που δεν περιορίζονται στο διεκπεραιωτικό ρόλο που προδιαγράφει για αυτούς η πολιτεία και αναζητούν τρόπους για να βοηθήσουν τους μαθητές τους να υπερβούν τα ποικίλα όσα εμπόδια υψώνονται στην εκπαιδευτική τους πορεία.

Φωτεινό ενδεικτικό παράδειγμα το 132ο Δημοτικό Σχολείο της Γκράβας. Ένα σχολείο που για επτά περίπου χρόνια, από το 2000 έως το 2007, πήρε την πρωτοβουλία να σχεδιάσει και να εφαρμόσει προγράμματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και να αναπτύξει παράλληλες δράσεις στις οποίες συμμετείχαν όλοι οι παράγοντες της σχολικής κοινότητας (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί, τοπική κοινωνία). Η βασική ωστόσο διαφορά στο συγκεκριμένο σχολείο ήταν η συλλογική λειτουργία. Κάθε εκπαιδευτικός δεν δρούσε κατά μόνας. Δεν ακολουθούσε τον μοναχικό δρόμο του προσπαθώντας απλώς να διαλεχθεί δημιουργικά με τους λίγους μαθητές στο καταφύγιο της τάξης του. Αντίθετα ήταν μέλος μιας ομάδας. Συνέβαλε σε μια συλλογική προσπάθεια που δημιουργούσε μια πρωτόγνωρη παιδαγωγική δυναμική και έδινε στο σχολείο μια νέα προοπτική.

Και το σχολείο άρχισε σταδιακά να αλλάζει. Να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των μαθητών και των γονέων τους. Να γίνεται ένας δημιουργικός χώρος. Ένας χώρος στην ουσία του παιδευτικός καθώς δεχόταν όλους τους μαθητές χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Σεβόταν την ιδιαιτερότητά τους. Προσλάμβανε την διαφορετικότητα όχι ως πρόβλημα αλλά ως πλούτο. Έτσι υλοποιήθηκαν καινοτομικές διαπολιτισμικές δράσεις, που περιόρισαν τη σχολική διαρροή αμβλύνοντας με αυτό τον τρόπο τις συνέπειες της σχολικής αποτυχίας.

Συμπραραστάτρια σε όλες αυτές τις δράσεις με σημαντική συμβολή στο σχεδιασμό και την υλοποίησή τους η Διευθύντρια του διαφορετικού αυτού σχολείου Στέλλα Πρωτονοταρίου. Πραγματική δασκάλα μπήκε μπροστά σε αυτή την πρωτοφανή για τα εκπαιδευτικά μας πράγματα συλλογική προσπάθεια, που αναμφισβήτητα ξεπέρασε τον διοικητικό σχεδιασμό. Οι πρωτοβουλίες των δασκάλων της καθημερινής πράξης φάνηκαν περισσότερο αποτελεσματικές από τα μακρόπνοα σχέδια των επιτελών.

Ποια ήταν η αντίδραση της πολιτείας; Καταστολή των δράσεων που δεν εναρμονίζονται με την κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική. Προσπάθεια να επαναφέρει το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου στο καθεστώς της γραφειοκρατικής συμμόρφωσης.

Πρώτο βήμα ήταν η απομάκρυνση της Διευθύντριας. Κατά την επόμενη διαδικασία επιλογής κρίθηκε ακατάλληλη να διευθύνει το σχολείο. Όχι αυτό βέβαια που οραματίστηκε και συνδημιούργησε με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Γιατί σε αυτό απέδειξε ότι τα καταφέρνει πολύ απρόσμενα καλά. Αλλά ένα άχρωμο, αποστεωμένο σχολείο. Το σχολείο που υποτασσόμενο στις γραφειοκρατικές επιταγές χαράσσει την πορεία του ανεξάρτητα από τους ίδιους του τους μαθητές.
Επόμενο βήμα η ποινική της δίωξη. Η Διευθύντρια ελέγχεται γιατί με την υποστήριξη και εμψύχωσή της πραγματοποιήθηκε ένα πρόγραμμα που κανονικά θα έπρεπε να αποτελέσει παράδειγμα για όλα τα σχολεία. Τυπικά κατηγορείται γιατί παραχώρησε χώρους του σχολείου για να διδαχθούν οι αλλοδαποί μαθητές τη μητρική τους γλώσσα. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο δεν παρατύπησε βέβαια γιατί βασίστηκε στα σύγχρονα επιστημονικά πορίσματα που δείχνουν πόσο αναγκαία είναι η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας για τη σχολική επιτυχία. Παρατύπησε γιατί πήρε πρωτοβουλίες. Γιατί σεβάστηκε βασικές παιδαγωγικές αρχές. Γιατί λειτούργησε με γνώμονα τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πράξης. Γιατί με περισσή ευαισθησία νοιάστηκε για τους μαθητές της.
Μπορούμε άραγε να δεχόμαστε σιωπηρά μια τόσο παράφορη αδικία;